Müziğin Ruhu: Çalgılar

Müzik yapmak için kullanılan aletlere çalgı denir. Bu bölümde çalgıları özelliklerine ve çalınış şekillerine göre Batı ve Türk müziği kategorilerinde inceleyeceğiz.

Çalgı Kategorileri

Telli Çalgılar

Telli çalgılar, tellerin titreşmesiyle ses üreten enstrümanlardır. Hem Türk hem de Batı müziğinde farklı türleri bulunur.

Türk Müziği Telli-Tezeneli Çalgıları

Bağlama
Bağlama

En eski Türk halk çalgısıdır. Kökeni kopuza dayanır.

Tar
Tar

Kars ve Azerbaycan’da yaygın olan bu çalgı...

Ud
Ud

Çok eski bir halk çalgısıdır. Beşi çift, biri tek on bir teli vardır.

Tanbur
Tanbur

Kopuzdan türemiş çok eski bir klasik Türk müziği çalgısıdır.

Kanun
Kanun

72 teli olan, Türk müziğinin piyanosu kabul edilen çalgı.

Batı Müziği Telli Çalgıları

Klasik Gitar
Klasik Gitar

15. yüzyılda İspanya ve İtalya’da kullanılan, popüler bir enstrüman.

Mandolin
Mandolin

Lavta ile akraba, küçük, telli bir çalgıdır.

Arp
Arp

En eski telli çalgılardan biridir, telleri parmakla çekilerek titreştirilir.

Vurmalı Çalgılar

Tokmak, baget veya fırça gibi cisimlerle vurularak titreştirilen çalgılardır.

Türk Müziği Vurmalı Çalgıları

Davul
Davul

Türklerin en eski çalgılarındandır.

Kös
Kös

Mehter müziğinde kullanılan en büyük çalgı.

Kudüm
Kudüm

Dini ve din dışı müzikte kullanılır, "çifte Nağra" da denir.

Def
Def

Daireden ufak ve daha enli bir kasnağın kenarına iki veya üç sıra zil takılarak yapılır.

Darbuka
Darbuka

Sürahi biçimindeki toprak veya madeni bir kabın genişçe olan ağzına deri gerilerek yapılır.

Zil
Zil

Türklerin etkisiyle batı orkestralarına girmiştir.

Batı Müziği Vurmalı Çalgıları (Perküsyon)

Timpani
Timpani

Küçük orkestra davullarıdır, derileri gerilerek akort edilebilir.

Ksilofon
Ksilofon

Tahta veya alaşım düzlemlerinden oluşur, küçük tokmaklarla çalınır.

Üçgen
Üçgen

Metal bir çubuğun üçgen şekli oluşturacak şekilde bükülmesiyle yapılır.

Kastanyet
Kastanyet

İspanyol kökenli, iki küçük tahta parçasından oluşur.

Çıngırak
Çıngırak

Metalden yapılmış konik biçimli bir çalgıdır.

Trampet
Trampet

Güçlü, keskin bir pat sesi çıkarır.

Nefesli Çalgılar - Üflemeli

İçlerine üflenen nefes sayesinde titreşen çalgılardır. Tahta ve bakır üflemeliler olarak ikiye ayrılırlar.

Türk Müziği Nefesli Çalgıları

Ney
Ney

Kamıştan yapılır, üç oktava yakın ses genişliği vardır.

Kaval
Kaval

Halk çalgılarımızın en eskisi, dilli ve dilsiz kaval olmak üzere iki çeşidi vardır.

Zurna
Zurna

Sesi çok güçlü bir ezgi çalgısıdır, şimşir, gürgen, ardıç gibi ağaçlardan yapılır.

Sipsi
Sipsi

Daha çok Burdur yöresinde kullanılan, kamıştan yapılmış çok tiz sesli çalgı.

Mey
Mey

Bir gövde üzerine takılmış bir kamıştan meydana gelmiştir.

Tulum
Tulum

Çift sesli bir halk çalgısıdır, toklu derisinden yapılır.

Batı Müziği Üflemeli Çalgıları

Flüt
Flüt

Tatlı ve sakinleştirici bir ses çıkarır, günümüzde metalden imal edilir.

Klarinet
Klarinet

Tek kamışlı tahta üflemelidir, hafif boğukça fakat parlak bir ses çıkarır.

Saksofon
Saksofon

Adolphe Sax tarafından 1840 yılında oluşturulmuştur.

Obua
Obua

Çift kamışlı tahta üflemelidir, keskin ve acıklı bir sesi vardır.

Fagot
Fagot

Çift kamışlı tahta üflemelidir, gizemli ve kadifemsi bir sesi vardır.

Trompet
Trompet

Pistonlu bakır üflemelidir, parlak ve coşkulu bir sesi vardır.

Trombon
Trombon

Sürgülü bakır üflemelidir, trompetten daha kalın ses çıkarır.

Korno
Korno

Pek çok yerinden bükülmüş çok uzun bir borudan oluşur.

Tuba
Tuba

En kalın sesli bakır üflemelidir, daha çok askeri bandolarda kullanılır.

Yaylı Çalgılar

Yayla sürtündüğünde titreşen tellerden oluşan tahta çalgılardır. "Keman ailesi" olarak da bilinirler.

Türk Müziği Yaylı Çalgıları

Kemençe
Kemençe

Üç telli bir çalgıdır, Doğu Karadeniz bölgesinde yaygın olarak kullanılır.

Kabak Kemane
Kabak Kemane

Su kabağının üzeri deri ile kaplanıp ağaçtan bir sap takılarak yapılır.

Yaylı Tanbur
Yaylı Tanbur

Yayla çalınan tanbur türüdür, Tanburi Cemil Bey tarafından icat edildi.

Batı Müziği Yaylı Çalgıları

Keman
Keman (Violin)

Yaylı çalgıların en küçüğüdür, soprano ses verir.

Viyola
Viyola

Kemanın biraz daha büyük tınısı daha lirik bir çalgıdır, alto ses verir.

Viyolonsel (Çello)
Viyolonsel (Çello)

İnsan sesine en yakın çalgı olarak bilinir, tenor ses verir.

Kontrbas
Kontrbas (Bas)

Yaylı çalgılar arasında en büyük olanıdır, bas ses verir.

Tuşlu Çalgılar

Tuşlara basılarak ses üreten çalgılardır.

Piyano
Piyano

İlk Piano İtalyan Cristofori'nin elinden çıktı (1711).

Akordeon
Akordeon

Portatif, körüklü bir müzik çalgısıdır.

Org
Org

İlk yapımı M.Ö. 150-200 yıllarına uzanan köklü bir çalgı.