“ Halkın tüm duygu ve düşüncelerini, coşku, sevinç ve acılarını, doğumundan-ölümüne kadar tüm toplumsal olayları, gelenekler ve görenekler içinde, ezgilerle anlatan ortak halk verilerine halk müziği denir.”
Türk Halk Müziği Ezgileri
1. Sözlü Ezgiler
- Kırık Havalar
- Uzun Havalar
2. Sözsüz Ezgiler
- Oyun Havaları (Enstrümantal)
SÖZLÜ EZGİLER: Halk Müziğimizde, söz ögesi önemli bir unsur olup, duygu düşünce ve anlatımda ezgiyle bir bütünlük sağlar. Kırık hava olsun, uzun hava olsun, bir ezgi, bir söz (halk şiiri) ile birlikte türkü adını alır. Sözlü Halk Müziği de dediğimiz türküler, kırık ve uzun hava biçiminde oluşur. Türküler çalgı eşliğinde ve vokal, yalın uygulananlar olmak üzere iki kısımda toplanır.
- Kırık Havalar: Belirli bir usulü, dizisi ve seyri olan ezgilere kırık hava denir.
- Uzun Havalar: Belirli bir dizisi ve seyri olup, ritim ve usul bakımından serbest olan ezgilere uzun hava denir.
SÖZSÜZ EZGİLER: Bazı ezgilerimizde, sadece halk çalgılarıyla çalınan bir sözlü bölümü olmayan yapıdadırlar. Bu ezgilere (enstrümantal) oyun havaları denir.
Ayrıca geleneksel halk müziği;
Yakımcısının bilinmesi durumunda; Âşık Halk Müziği
Yakımcısının bilinmemesi durumunda da; Anonim Halk Müziği adını alır.
Uzun Havalar ve Kırık Havalar; her yörede farklı isimler alırlar. Bunlar;
-UZUN HAVALAR-
Elazığ civarında; Maya,
Diyarbakır, Urfa, Kerkük dolaylarında; Hoyrat,
Erzincan civarında; Sümmani ağzı,
Malatya; Arguvan ağzı
İç Anadolu’da; Bozlak,
Gaziantep’te; Barak,
Trabzon ve Karadeniz’in bir bölümünde; Yol Havası
Burdur, Isparta ve Antalya’nın bir kısmında, Gurbet Havaları,
-KIRIK HAVALAR-
Trakya’da; Karşılama,
İç Marmara’da; Güvende,
Balıkesir ve dolaylarında; Bengi,
Karadeniz’de; Horon,
Erzurum ve civarında; Bar,
Doğu Anadolu’nun orta bölümlerinde; Deyiş,
Güney Doğu’da; Halay,
İç Anadolu’da; Bozlak,
Burdur, Isparta ve Antalya’nın bir kısmında, Teke Zortlatması,
Ege de ise; Zeybek isimlerini alırlar.
TÜRK HALK MÜZİĞİ ENSTRÜMANLARI
Türk Halk müziği enstrümanlarını 4 sınıfta topluyoruz:
- Telli (mızraplı) Sazlar,
- Nefesli (üflemeli) Sazlar,
- Vurmalı Sazlar,
- Yaylı sazlar
Bunlara örnek verecek olursak;
- Telli (mızraplı) Sazlar: Cura, Çöğür, Tambura, Divan Sazı, Bas Bağlama, Cümbüş, Ud, Tar.
- Nefesli (üflemeli) Sazlar: Mey, Ney, Kaval, Sipsi, Zurna, Balaban, Tulum, Klarnet.
- Vurmalı Sazlar: Davul, Def, Zilli Def, Kaşık, Bendir, Darbuka.
- Yaylı Sazlar: Kabak Kemane, Kemençe, Keman.
Örnek Müzik : Kırık Hava – (Orta Anadolu – Arpa Buğday Daneler)
