Müzik Yazısının Olmazsa Olmazı Nota Nedir?
Nota Nedir? Nota, en basit tanımıyla; sesleri gösteri işaretlerdir. Notalar hem seslerin yüksekliklerini (incelik/kalınlık) hem de sürelerini (uzunluk/kısalık) gösterir.
Aslında bir müzik notası tek başınayken sadece süreleri gösterir. Hangi ses olduğunu anlamamız için porte (dizek) adı verilen ve 5 çizgi 4 aralıktan oluşan yapıya ihtiyacımız vardır. Notaları bu çizgilere ve aralıklara yerleştirerek isimlendiririz.
Yukarıdaki görselde notaların dizek üzerine nasıl yazıldığını görüyorsunuz. Fakat bu notaların ne olduğu hala belli değil. İlk başta görülen notaya muhtemelen birçok kişi hemen “DO” diyecektir. O nota DO’da olabilir, Mİ notası da. İsimlendirebilmemiz için “anahtar” adını verdiğimiz işaretlere ihtiyacımız var. Sol anahtarı, Fa anahtarı gibi.
Sol anahtarı sol notasının yerini belirler. Anahtarda işaretlediğim kırmızı nokta hangi çizgiye denk gelirse sol notası oradan başlar ve diğer notalar da ona göre isimlendirilir.
Müzik Süreleri
Notanın en temel görevi aslında süreleri belirlemektir. Süreler olmazsa ritmik yapı oluşmaz ve dinlenebilir bir müzik oluşturamayız.
Süreleri belirlemek için notaların görüntüsünü biraz değiştirmemiz gerekir. Tek başına içi dolu bir yuvarlağın bir anlamı yoktur, ona bir sap eklememiz gerekir. Boş bir yuvarlak yapabiliriz, veya nota sapına bir çengel ekleyebiliriz. Bunlar değişik uzunluktaki sesleri gösterebilmemizi sağlar.
Nota deyince aklımıza sesler geliyor fakat sessiz notalar da var. Onlar “ES” veya “SUS” adını veriyoruz. Es kelimesi günlük hayatta ara vermek ya da durmak anlamına gelse de müzikte o anlamda kullanmıyoruz. Esler sessiz notalardır ve şarkıya sessiz olarak devam etmemiz anlamına gelir.
Nota İsimleri
Dünya üzerinde bazı ülkeler notaları “DO RE Mİ FA SOL LA Sİ” heceleriyle okurken, bazı ülkeler de “A B C D E F G” harfleriyle okur. Do Re Mi şeklinde okumaya İtalyan sistemi adını veriyoruz. Peki nereden geliyor bu Do Re Mi?
Şu an bütün dünyanın kullandığı nota sisteminin temelini “Guido d’Arezzo” adlı İtalyan bir müzik teorisyeni atmıştır. İsimlendirmeyi yapmak için de bir ilahinin satırlarının ilke hecelerinden faydalanmıştır. Ut hecesi sonradan Do hecesiyle değiştirilmiştir.
Ut queant laxis
Resonare fibris
Mira gestorum
Famuli tuorum
Solve polluti
Labii reatum
Sancte Iohannes…
(Bu konuda yapılan yeni araştırmalar konunun aslında doğru olmadığı yönünde)
Bu arada şarkı notaları arıyorsanız kolaynota.com adresini ziyaret etmenizi öneririm. Keman, melodika, flüt, org gibi çalgılarda çalabileceğiniz, özenle yazılmış çok sayıda notaya ve piyano düzenlemesine ulaşabilirsiniz.
Görselde bulunan PDF belgesini indirmek için BURAYI tıklayınız.
